De kans is groot dat u als ondernemer op enig moment gedurende uw carrière te maken krijgt met medeaandeelhouders. Mogelijk start u tezamen met één of meerdere compagnon(s) een onderneming, investeert u in een ander bedrijf of verkoopt u een deel van uw eigen onderneming. Daarnaast kan zich bijvoorbeeld de situatie voordoen dat u door vererving samen met uw broer(s) en/of zus(en) mede-eigenaar bent geworden van het familiebedrijf.
In al deze gevallen zult u worden geconfronteerd met de eisen, wensen, belangen en standpunten van uw medeaandeelhouders. Niet zelden maken wij dan ook mee dat de onderlinge verhoudingen tussen de medeaandeelhouders tot frictie en geschillen in de onderneming kunnen leiden. Om (escalatie van) dergelijke conflicten te voorkomen is het raadzaam om vooraf onderlinge afspraken met uw medeaandeelhouders te maken, met andere woorden “basisregels voor de samenwerking” op te stellen. De aandeelhoudersovereenkomst is hiervoor het uitgelezen middel.
Waarom een aandeelhoudersovereenkomst sluiten als er al statuten zijn?
Veel ondernemers stellen deze vraag. Op grond van de wet hebben zij bij de oprichting van hun onderneming immers al statuten (met daarin de grondregels van de vennootschap) moeten laten opstellen door een notaris. Wat is ten opzichte van de statuten dan nog de toegevoegde waarde van een aandeelhoudersovereenkomst?
Statuten dienen te worden vastgelegd in een notariële akte. De aandeelhoudersovereenkomst is daarentegen vormvrij en kan dan ook zonder de tussenkomst van een notaris worden opgesteld. Gelet op deze vorm kan de aandeelhoudersovereenkomst aldus ook eenvoudig door de partijen zelf worden aangepast, terwijl voor een statutenwijziging de betrokkenheid van de notaris (inclusief extra kosten) alsmede een voorafgaand aandeelhoudersbesluit is vereist. Oftewel, waar de statuten weinig ruimte laten voor flexibiliteit, is de aandeelhoudersovereenkomst een continu, al naar gelang de wensen van de aandeelhouders, veranderend en daarmee dynamisch document.
Daarnaast geldt dat de statuten van een onderneming dienen te worden gedeponeerd bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel, waardoor de inhoud daarvan openbaar en aldus voor derden inzichtelijk is. De inhoud van een aandeelhoudersovereenkomst is daarentegen vertrouwelijk, waardoor hierin afspraken kunnen vastgelegd die voor derden (lees: bijv. concurrenten) onbekend moeten blijven.
Wat moet ik dan opnemen in de aandeelhoudersovereenkomst?
In principe is dit uw eigen vrije keuze (mits u geen bepalingen opneemt die in strijd zijn met de wet, openbare orde of goede zeden). Bij het opstellen van een overeenkomst hebben partijen immers contractsvrijheid. Vanuit juridisch perspectief raden wij u echter aan om in de aandeelhoudersovereenkomst onder meer aandacht te besteden aan de volgende onderwerpen:
- De “lock-up periode”: dienen de aandeelhouders voor een bepaalde periode aan te blijven? Met andere woorden is het een aandeelhouder verboden om gedurende een bepaalde periode zijn aandelen te verkopen?
- Het goedkeuringsrecht van de algemene vergadering: welke besluiten dient het bestuur ter goedkeuring voor te leggen aan de aandeelhouders?
- “Dead-lock situaties”: wat gebeurt er bij het staken van de stemmen van de aandeelhouders?
- Dividendbeleid: wanneer en onder welke voorwaarden zullen er dividenden worden uitgekeerd?
- Geschillenregeling: wat gebeurt er ingeval er tussen verschillende aandeelhouders een conflict is ontstaan? Onder welke omstandigheden kan een aandeelhouder gedwongen worden om in dat geval zijn aandelen af te staan en op welke wijze worden de aandelen in dat geval gewaardeerd (good leaver/ bad leaver)?
- Drag-along/ tag-along: kan een minderheidsaandeelhouder door de meerderheidsaandeelhouder(s) worden gedwongen om zijn aandelen mee te verkopen en andersom, heeft een minderheidsaandeelhouder het recht zijn aandelen met de meerderheidsaandeelhouder(s) mee te verkopen?
- Non-compete: zijn de aandeelhouders gebonden aan enig concurrentie- en/of relatiebeding?
Daarnaast worden in de meeste aandeelhoudersovereenkomst ook bepalingen opgenomen omtrent de uitgifte van nieuwe aandelen, eventuele voorkeursrechten van aandeelhouders, het informatierecht van de algemene vergadering, stemvereisten (gewone of bijzonder meerderheid) voor bepaalde besluiten, een rechts- en forumkeuze en nog veel meer…
Iedere onderneming is echter anders, waardoor ook de inhoud van geen enkele aandeelhoudersovereenkomst precies hetzelfde is. Wij helpen u in dit kader dan ook graag met het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst die aansluit bij (de verhoudingen binnen) úw onderneming en die overeenkomt met úw wensen en behoeften.
Tot slot nog enkele algemene tips….
- in beginsel hebben de statuten voorrang boven de aandeelhoudersovereenkomst. Vergeet dan ook niet om in de aandeelhoudersovereenkomst expliciet de bepaling op te nemen dat de inhoud hiervan prevaleert boven de inhoud van de statuten als dat gewenst is.
- maak de vennootschap eveneens partij bij de aandeelhoudersovereenkomst, zodat deze vennootschapsrechtelijke werking heeft en de daarin opgenomen rechten en plichten (bijv. met betrekking tot dividenduitkeringen) onder bepaalde omstandigheden ook jegens de vennootschap kunnen worden afgedwongen.
- vergeet niet de geheimhoudingsclausule. Zo weet u zeker dat de gemaakte afspraken vertrouwelijk blijven.
- door het opnemen van een boetebeding in de aandeelhoudersovereenkomst kunt u nakoming van de overeengekomen afspraken effectiever handhaven.
- neem in de aandeelhoudersovereenkomst ook de regel op dat iedere aandeelhouder de verplichting heeft om aan de verkoop en overdracht van zijn aandelen aan een derde partij de (contractuele) voorwaarde te verbinden dat de derde-verkrijger partij wordt bij de aandeelhoudersovereenkomst. Zo voorkomt u dat een nieuwe aandeelhouder niet zal zijn gebonden aan de afspraken zoals opgenomen in de aandeelhoudersovereenkomst.
Meer weten? Neem vrijblijvend contact op met ons kantoor via contact@dewitadvocaten.nl of telefonisch via 072-3032000.